Erlendur Sveinsson is een jonge politieman die nog maar kort in dienst is van het politiekorps van Reykjavik en die zich vooral bezighoudt met zaken als het regelen van het verkeer na een ongeluk, het sussen van echtelijke ruzies, het opsluiten van roekeloze automobilisten en dronken cafébezoekers. Tijdens deze klussen leert hij de dakloze Hannibal kennen. Hannibal wordt op een avond dood aangetroffen in een met water volgelopen turfgat. Erlendurs collega's gaan ervan uit dat de man in laveloze toestand in het water is gevallen en is verdronken. De zaak wordt gesloten maar Erlendur heeft daar geen vrede mee en begint op eigen initiatief een onderzoek naar de omstandigheden waaronder Hannibal om het leven is gekomen. Een onderzoek dat hem in aanraking brengt met de zelfkant van de IJslandse maatschappij. De wereld van daklozen, druggebruikers, alcoholisten en prostituees; mensen die om verschillende redenen het contact met de maatschappij hebben verloren en zich onder moeilijke omstandigheden overeind moeten zien te houden.

Arnaldur Indriðason is IJslands meest gelauwerde misdaadauteur die zowel in eigen land als ver daarbuiten een grote schare fans heeft. Zijn boeken zijn in vele talen vertaald en hij ontving een groot aantal prijzen. Deze grote bekendheid heeft hij vooral te danken aan een serie boeken waarin inspecteur Erlendur en zijn twee collega's Elínborg en Sigurður Óli de hoofdrol spelen. Deze serie eindigde met het boek Verdwijnpunt. Hierna schreef Indriðason een boek dat vooraf gaat aan de Erlendur serie en dat de titel Schemerspel meekreeg. Erlendur verschijnt in het laatste hoofdstuk in dat boek. Het vervolg hierop is de thriller Nachtstad met eveneens de jonge en nog ongetrouwde Erlendur.

Onderweg moest hij plotseling denken aan de zwerver die in Kringlumýri was gevonden, drijvend in het water van een turfgat. Om de een of andere reden liet die gebeurtenis zich niet verdringen. Misschien kwam dat doordat de man hem niet helemaal onbekend was. Het nieuws had hem tijdens zijn dienst bereikt en hij was met zijn auto als eerste ter plaatse geweest. Nog zag hij het groene jack voor zich, drijvend in de plas, en de drie jongens die daar met hun vlot aan het varen waren geweest.
Sinds de verdrinking van de man was er een jaar voorbijgegaan. Erlendur wist dat de recherche geen enkele aanwijzing had gevonden dat de man onder verdachte omstandigheden om het leven was gekomen. Maar hij wist ook dat niemand het onderzoek naar de dood van die zwerver bijzonder belangrijk vond – ze hadden wel wat beters te doen en de zaak was toch zeker duidelijk genoeg? Het had alles van een ongeluk: de man was in het water gevallen en verdronken. Niemand scheen in hem geïnteresseerd te zijn en Erlendur dacht erover na waarom men zo apathisch reageerde. Was die man dan totaal onbelangrijk? Was er niets bijzonders gebeurd, daar bij de turfgaten van Kringlumýri? Eén spiritusdrinker minder in de straten van Reykjavík, was dat het enige verschil? Misschien was het inderdaad een eenvoudige zaak. Maar misschien ook niet. Kort voordat hij verdronk had Erlendur de man horen beweren dat er geprobeerd was brand te stichten in de kelder waarin hij woonde. Niemand had hem geloofd. Erlendur zelf ook niet, en dat kon hij niet vergeten. Het zat hem dwars dat hij niet beter had geluisterd. Dat hij even apathisch was geweest als al die anderen.

Nachtstad is een prachtige en overtuigende thriller. Arnaldur Indriðason creëerde met zijn mooie, soms melancholieke en sobere schrijfstijl een origineel verhaal dat bevolkt wordt door interessante en goed uitgewerkte personages. Hij heeft de gave om met eenvoudige woorden en zinnen personages van het papier los te weken en te veranderen in levensechte mensen. Zijn verhalen beginnen meestal met een misdaad die op het eerste gezicht bijna onoplosbaar lijkt. Dat is in Nachtstad niet anders. Waarom zou je geld en mankracht steken in de dood van een arme zwerver als het duidelijk is dat het om een ongeluk gaat? Maar voor Erlendur eindigt het niet met deze constatering maar begint het pas. De manier waarop hij zijn beroep benadert en de slachtoffers die hij daarin tegenkomt, maken hem menselijk. Erlendur ziet in kleine dingen, toevallige ontmoetingen en ogenschijnlijk onbelangrijke gebeurtenissen aanwijzingen die zijn collega's ontgaan. Het is een speurdersinstinct dat onvermijdelijk tot succes leidt en waarmee Erlendur zich van hen onderscheidt.

Arnaldur Indriðason is niet alleen een begenadigd misdaadauteur, hij is ook een uitstekend verhalenverteller. In Nachtstad is hij weer helemaal op dreef en slaagt hij er in een overtuigende sfeer te scheppen die aangenaam en beeldend is en een verhaal te presenteren dat heel erg plezierig leest. Zijn schrijfstijl straalt comfortabele rust en evenwicht uit. Het is niet echt spannend, dat zal je bij Indriðason niet zo snel aantreffen, maar wel dermate boeiend dat je blijft lezen. Nachtstad is niet het beste boek dat Indriðason heeft geschreven maar overtuigend en geloofwaardig genoeg en van dermate hoog niveau, dat het zeer de moeite van het lezen waard is.

****

IJslandse titel: Reykjavíkurnætur
Vertaling: Adriaan Faber
Uitgeverij: Querido - Amsterdam
ISBN: 978 90 214 5478 8

© 2014 Joop Liefaard