Voor je stierf; Uitgeverij Prometheus – Amsterdam 2012WorldCat•LibraryThing•Google Books•BookFinder Siri Bergman werkt als psychotherapeute in Stockholm en is getrouwd met politieman Markus. Zij hebben een zoontje Erik. Het is voor Siri haar tweede huwelijk. Haar eerste huwelijk eindigde omdat haar eerste man Stefan zelfmoord pleegde. Stefan was de liefde van haar leven en zijn dood heeft veel sporen nagelaten maar Siri heeft het verlies verwerkt en besluit om definitief afscheid te nemen van het verleden en van Stefan. Bij het opruimen van zijn spullen ontdekt zij een oude agenda en een rouwadvertentie van een van zijn vrienden die in een park in Stockholm werd vermoord. Een moord die nooit is opgelost. Siri’s nieuwsgierigheid is gewekt en zij gaat op onderzoek uit in de hoop antwoord te vinden op de vraag waarom Stefan zelfmoord heeft gepleegd. Zij ontdekt een kant van Stefans leven waarvan zij nooit het bestaan heeft geweten. Het zet haar hele leven op zijn kop en heeft verstrekkende gevolgen voor haar huwelijk en vriendschappen.

Mijn blik valt op een korte aantekening. ‘Afspraak met A.’ De afspraak is op een maandagavond, dus ik ga ervan uit dat het niet om een patiënt gaat. Voorzichtig keer ik de stijve bladzijde om. De week erna: ‘Afspraak met A, Kaknästornet, 18.00.’ En ik denk: de Kaknästornet, waarom spreek je in een toren af? Wil je hem beklimmen om naar het uitzicht te kijken, of is hij het vertrekpunt voor een wandeling? Met wie ga je op een woensdagavond wandelen? Stefan hield niet erg van wandelingen. Hij rende, of lag op de bank, maar ik kan me niet herinneren dat hij ooit een wandeling heeft gemaakt.
Ik blader verder. Elke week op zijn minst één notitie over een afspraak met ‘A’. Een koud gevoel verspreidt zich door mijn buik en opeens vermoed ik wat er gaat komen. De slordig geschreven notities gaan door tot aan de zomer, maar om een of andere reden houden deze afspraken, de ontmoetingen met ‘A’, in februari op.
Met bezwete handen diep ik Anders Holmbergs vergeelde overlijdensadvertentie op uit de andere doos.
‘Gestorven op 25 februari 2005.’
Op hetzelfde moment gaat het houten deurtje open. Markus staat naakt en slaapdronken voor me met een vragende uitdrukking op zijn gezicht.
‘Siri, wat…?’
Ik ben niet eens in staat om te antwoorden, schud alleen zwijgend mijn hoofd. Zonder goed te weten waarom verberg ik Stefans agenda in mijn schoot. Vouw mijn handen eroverheen alsof het een kwetsbaar diertje is dat ik tegen de wereld moet beschermen. Ik zie dat hij me bekijkt, me opneemt, en opeens besef ik hoe vreemd ik eruit moet zien zoals ik daar zit met Stefans T-shirt aan en zijn horloge om mijn arm.
‘Je hebt zíjn T-shirt aan.’
Het is een constatering, geen vraag. Ik geef geen antwoord.

Voor je stierf is het derde boek van Camilla Grebe en Åsa Träff over de gedragstherapeute Siri Bergman. De twee eerdere boeken Vredig en Bitterder dan de dood kregen goede kritieken maar zijn in Nederland toch een beetje onderbelicht gebleven. Dat is jammer want schrijven kunnen de twee zussen. De schrijfstijl is mooi, dynamisch en straalt warmte uit. Het verhaal is zorgvuldig opgebouwd en de karakters zijn goed uitgewerkt. Dat geldt niet alleen voor hoofdpersoon Siri; de andere personages in het verhaal komen eveneens goed tot hun recht en zijn levensecht. Een belangrijk thema in het verhaal is de vraag hoe goed je denkt iemand te kennen met wie je je leven deelt. Het is een vraag die voor Siri een obsessie wordt. De gevolgen van deze obsessie voor zowel Siri persoonlijk als voor de relatie met haar omgeving wordt met de nodige betrokkenheid en ontroering uitgewerkt zonder te verzanden in valse en te zoete sentimentaliteit. Je begint al lezend een hoge mate van medeleven met Siri te ontwikkelen. In plaats van een onderzoek naar de ware toedracht tot de zelfmoord van Stefan ontwikkelt het verhaal zich vooral om Siri’s zoektocht naar zichzelf. De confrontatie met het verborgen leven van Stefan laat weinig heel van het zo broos en zorgvuldig opgebouwde zelfvertrouwen na het immense verdriet en de totale ontreddering na zijn zelfmoord. Toch geeft Siri haar onderzoek niet op. De antwoorden zijn belangrijker dan de consequenties van haar speurtocht want het leven kan voor Siri pas weer volledig zin krijgen als zij weet wat er is gebeurd. De sfeer in het verhaal en de ontwikkeling ervan zijn soms erg beklemmend en dat maakt dat je het boek maar moeilijk naast je kunt neerleggen. Je wilt net als Siri weten wat er is gebeurd en waarom Stefan niet was wie hij pretendeerde te zijn.

Voor je stierf is een mooie en overtuigende misdaadroman, goed geschreven en met een goed uitgewerkt plot. Camilla Grebe en haar zus Åsa Träff laten zien dat zij uitstekend kunnen schrijven en zij verdienen daarom een prominente plek in de Nederlandse wereld van het spannende boek.

****

Zweedse titel: Innan du dog
Vertaling: Bart Kraamer
Uitgeverij: Prometheus Amsterdam
ISBN: 978 90 446 2418 2

2013 Joop Liefaard