Judi van der Werff wordt op een nacht in haar woonboot in Amsterdam overvallen door een man en bijna vermoord. Ze weet de overvaller van zich af te slaan. Hij ontsnapt maar Judi weet wie het is. Tarik Rashukan is er de oorzaak van dat Judi in Amsterdam woont. Vier jaar geleden werkte zij als vertrouwenspersoon op een school en begeleidde Leila, het zusje van Tarik. Leila werd verliefd op een Nederlandse jongen en schond daarmee de eer van de familie. Omdat het er naar uitzag dat Tarik voor het herstellen van de eer buitensporig geweld zou gebruiken, dat niet alleen Leila maar ook Judi zou raken, voelden ze zich gedwongen te vluchten en in anonimiteit een nieuw leven te beginnen. Blijkbaar is Tarik er in geslaagd te achterhalen waar Judi en Leila tegenwoordig wonen want de geschiedenis lijkt zich te herhalen. Hij zal de opdracht om het leven van de twee vrouwen te beëindigen alsnog uitvoeren want zo heeft de familie beslist. Judi overleeft de aanslag maar Leila is minder gelukkig en zij belandt in kritieke toestand in het ziekenhuis terwijl haar vierjarig zoontje Cem van de aardbodem lijkt de zijn verdwenen.
Omdat de politie in de ogen van Judi veel te laks optreedt, besluit ze zelf de confrontatie met Tarik en diens familie aan te gaan. Een besluit dat haar opnieuw in een levensbedreigende situatie brengt. Een belangrijke vraag bij dit alles is of Tarik degene is die het leven voor Judi en Leila tot een hel maakt. Judi weet het zeker maar volgens de politie heeft Tarik steeds een sluitend alibi.

Linda Jansma debuteerde in 2010 met de thriller Caleidoscoop, die werd gevolgd door Tweestrijd, Houvast en Schuilplaats. Met haar thrillers won zij verschillende prijzen of werd daarvoor genomineerd. In Doelwit staat het thema van de eerwraak centraal en dan met name zoals het door de Koerdische Jezidi wordt beleefd en gepraktiseerd. Eerwraak is een cultureel bepaald gebruik waarbij de geschonden eer van de familie wordt hersteld door het straffen van de veroorzaker van de schending. In het uiterste geval kan dit met de dood zijn. Door de komst van mensen uit landen waar eerwraak nog een algemeen geaccepteerd fenomeen is, komt eerwraak ook in Nederland voor en vaker dan men zich over het algemeen realiseert. De cijfers spreken voor zich. Linda Jansma heeft dit thema heel kundig verwerkt in een geweldige thriller.

‘Mevrouw Van de Werff?’
Snel maakte ik nog even de laatste zin van het dossier af en keek toen op. ‘Leila,’ zei ik met een glimlach naar het meisje dat in de deuropening van mijn kamer stond. ‘Wij hebben toch geen afspraak, of wel?’
Aarzelend schudde ze haar hoofd. ‘Ik wist eigenlijk niet zeker of ik hier wel naartoe zou komen,’ zei ze zacht.
‘O?’ reageerde ik met opgetrokken wenkbrauwen. ‘Heb je problemen?’
Ze haalde haar schouders op, een gebaar dat ik vaak zag bij scholieren die eigenlijk niet goed wisten of ze hun problemen met mij moesten delen of niet. Een vertrouwenspersoon klonk voor hen allemaal wel mooi, maar vaak waren ze er helemaal niet van overtuigd dat ze me ook werkelijk konden vertrouwen. En het was al lang geleden dat ik Leila bij me op de kamer had gehad. Voor het laatst zo’n twee jaar geleden, toen ze was doorgestuurd door haar mentor, omdat ze een blauw oog had, waarover ze niets kwijt wilde. Ook
tegen mij had ze volgehouden dat ze tegen een kastdeur was opgelopen, en dat was al meer dan ze aan haar mentor had verteld. Na die ene keer had ik haar nooit meer gezien.
Ik klapte het dossier dicht en stond op. ‘Kom even zitten,’ zei ik en ik maakte een uitnodigend gebaar naar het rode tweezitsbankje in de hoek van mijn kantoor.
Leila keek even over haar schouder, voordat ze toch verder naar binnen kwam en plaatsnam.
‘Wil je wat drinken?’ vroeg ik, terwijl ik de deur sloot die zij had laten openstaan.
Ze schudde haar hoofd. ‘Ik heb niet veel tijd,’ zei ze zacht. ‘Ik… mijn broer wacht.’
‘Je broer?’ Ik pijnigde mijn hersens om me Leila’s broer te herinneren.
‘Hij staat buiten. Hij haalt me altijd met zijn auto van school.’
Ik ging op de stoel tegenover haar zitten en staarde haar aan. ‘Elke dag?’
Ze antwoordde niet, keek me aan met haar donkere, bijna zwarte ogen, waarin ik ineens een onmetelijke triestheid ontdekte.

Doelwit kent twee verhaallijnen. De eerste speelt zich af in 2008 en gaat over de onvoorstelbare gebeurtenissen die uiteindelijk leidden tot de vlucht van Judi en Leila. De tweede verhaallijn speelt zich af in 2012 als Tarik, Judi en Leila weer op het spoor komt. De twee lijnen, die af en toe onderbroken worden door de persoonlijke overpeinzingen van Leila, hebben ieder hun eigen dynamiek en pas aan het einde van het verhaal komen zij samen en wordt duidelijk wat er zich in werkelijkheid heeft afgespeeld. De personages zijn goed uitgewerkt en herkenbaar. Je kunt je van Judi, Leila en Tarik een goede voorstelling maken. Linda Jansma toont hier haar talenten. Je krijgt van Tarik het beeld van een op het eerste gezicht aardige man die echter van de ene seconde op de ander kan veranderen in een uiterst gewelddadige agressieveling. De wijze waarop Leila haar leven binnen de familie leidt en beleeft en haar pogingen om zich aan de strenge regels die aan haar gesteld worden te onttrekken, beschrijft zij met veel gevoel en respect.

De spanning in het verhaal is goed gedoseerd en de ontknoping verrassend. Er komt in het verhaal een aantal passages voor die niet helemaal geloofwaardig zijn en aan het einde blijft de lezer achter met een paar onbeantwoorde vragen. Dat doet afbreuk aan de kwaliteit van een overigens overtuigende en heftige thriller.

Doelwit is echter niet alleen een degelijk thriller maar het bevat ook een aanklacht tegen de gruwelijke praktijken van eerwraak. In sommige culturen wordt eerwraak misschien als normaal beschouwd maar in Nederland wordt het tot de ernstigste misdrijven gerekend. Het blijkt dat Doelwit een schot in de roos is want hoewel veel gevallen van eerwraak zich in het verborgene afspelen, leeft het onderwerp wel degelijk en ontvangt Linda Jansma veel emotionele reacties van geschokte lezers en vrouwen die slachtoffer van eerwraak zijn of zijn geweest en van wie een aantal nog steeds in een onvoorstelbare angst voor hun leven moet vrezen. Doelwit verdient brede aandacht.

****

Uitgeverij: De Crime Compagnie
ISBN: 9789461091628

© 2014 Joop Liefaard