Enige tijd geleden verscheen Gevaarlijk spel, de debuutthriller van Liesbeth van Kempen. De thriller werd over het algemeen goed ontvangen. Tijd om Liesbeth van Kempen een aantal prikkelende vragen voor te leggen.
Kun je iets over jezelf vertellen?
Een geboren en getogen Amersfoortse keientrekker. Eenmaal uitgevlogen heb ik op diverse plaatsen in Nederland gewoond. Mijn credo: waar mijn huis staat is mijn thuis. Een jaar of vier geleden ben ik neergestreken in het rustige Friesland en dat bevalt me (tot nu toe) uitstekend.
De vijftig al gepasseerd en dat brengt mij op het volgende punt: hoe vat ik mijn leven kort samen? Ondoenlijk. Laten we het daarom houden op een bewogen leven dat mij heeft gevormd tot de vrouw die ik nu ben: veerkrachtig, idealistisch, eigenzinnig en altijd optimistisch.
Je was accountmanager, communicatietrainer en tekstschrijver. In deze beroepen is het schrijven van zakelijke teksten belangrijk. Het schrijven van een thriller is een ander metier. Hoe is die overstap bij jou gegaan?
Het was niet zozeer een overstap. Met name als freelance tekstschrijver was ik dagelijks bezig met het vertalen van een boodschap in woorden: verklaren, benoemen, uitleggen, aanspreken en uitnodigen tot doorlezen en/of kopen. Alhoewel ik het altijd als een uitdaging heb ervaren, voelde schrijven in opdracht ook als een beperking; creatief bezig zijn, maar dan wel binnen bepaalde kaders. Mede om die reden schreef ik ook in mijn vrije tijd, onder meer korte verhalen, columns en uiteindelijk dus ook een manuscript.
Je hebt in Gevaarlijk spel gekozen voor officieren van justitie als protagonisten. Er is weliswaar een rechercheur in het verhaal maar hij komt niet op de eerste plaats. Kun je iets vertellen over het ontstaan van het verhaal en hoe je op het idee gekomen bent Louise en Margot als hoofdpersonen te kiezen?
Het begint met een idee, dan ga ik achter mijn laptop zitten en begin te schrijven. Geen schema’s, geen vastomlijnde kaders of glasheldere personages, laat staan een plot. Louise, Margot en Suzan waren de vriendinnen die ik op een bepaald moment miste in mijn leven. Het voordeel van een beetje kunnen schrijven is dat je ze zelf kunt creëren, en het leek mij ook een leuk uitgangspunt: drie sterke vrouwen. Mijn toenmalige geliefde was werkzaam als juriste bij het OM en omdat ik destijds ergens had gelezen dat een debutant zich het beste kan bedienen van herkenbare zaken uit het eigen leven, koos ik ervoor om Louise en Margot officieren van justitie te laten zijn.
©Kersten van Dalen
Gevaarlijk spel is over het algemeen erg goed ontvangen. Heeft dat je verrast?
Ik heb me laten vertellen dat een manuscript niet zomaar uit de beruchte slush pile wordt geplukt. Daarna hebben mijn uitgever en ik er keihard aan gewerkt om een goed doortimmerde thriller klaar te stomen. En dan is het afwachten. Ik had geen idee wat ik kon verwachten en vond het eerlijk gezegd best wel een beetje eng. Want wat vindt men van iets dat in de krochten van mijn geest is ontsproten? Voor mijn gevoel kon het alle kanten op. Dus ja, ik ben blij verrast dat het zó goed ontvangen is!
Hoe ga je om met kritiek op je boeken en wat zou volgens jou de rol van een recensent moeten zijn?
Ondanks alle lovende woorden zijn er natuurlijk ook wat kritische kanttekeningen geweest. Dat doet in eerste instantie pijn, geef ik ruiterlijk toe. Het voelt toch als een soort van afwijzing, in het ergste geval van mij als persoon, maar sowieso van ‘mijn kindje’. Geen idee hoe ik me daarop had kunnen voorbereiden, er bestaat geen cursus ‘Debutant zijn, zo doe je dat!’. In eerste instantie werd ik er onzeker van, maar al vrij snel kon ik mezelf weer herpakken. Een mening is en blijft namelijk subjectief. Alleen goed onderbouwde en gemotiveerde kritiek neem ik serieus.
De rol van een recensent? Een integere criticaster die de schrijver (debutant) met zorg wil motiveren zich in een volgend boek te verbeteren. Of gewoon een enthousiasteling die stelt dat het boek goed is, punt, dat is ook erg fijn hoor, haha.
De hoofdpersonen in Gevaarlijk spel ontdekken gevoelens voor elkaar en er ontwikkelt zich een lesbische relatie. Dit is na het verschijnen van het boek door sommige recensenten en lezers expliciet genoemd. Hoe is het volgens jou gesteld met de emancipatie van homo’s en lesbiennes in Nederland? Is die emancipatie nog niet zo ver gevorderd dat een expliciete vermelding nog steeds nodig is?
Midden jaren zeventig was mijn coming out en sindsdien is er godzijdank wel het nodige gewonnen op het gebied van homo-emancipatie. Openheid, zichtbaarheid, het homohuwelijk, adoptie van kinderen, ik beschouw het allemaal als vooruitgang. Maar het wordt nog steeds gezien als een minderheid. Door wie eigenlijk? Men in het algemeen? Hetero’s? Waarom alles in een hokje willen plaatsen? Want bestaat er eigenlijk wel een meerderheid? Zo ja, waaruit bestaat die dan?
Anyway: een liefdesrelatie tussen twee vrouwen (of mannen) in een thriller blijkt nog steeds een expliciete vermelding uit te lokken, zelfs anno 2015. Ik heb Gevaarlijk spel geschreven vanuit mijn eigen belevings/gevoelswereld en er niet bij nagedacht dat het mede daardoor onderscheidend zou zijn binnen het grote thrilleraanbod in Nederland. Maar zeg nou zelf, welke schrijver wil dat niet…
De Engelse schrijver R.J. Ellory is van mening dat er steeds minder aandacht is voor lezen en dan vooral onder jongeren. Zij zien de noodzaak om een boek te pakken en het ook werkelijk te lezen niet meer. Deel jij die mening? En als jongeren al gestimuleerd moeten worden om meer te gaan lezen bij wie zou je die taak dan willen neerleggen? Bij de ouders? Bij de scholen?
Las de jeugd ‘vroeger’ dan wel of meer? Is daar destijds ook onderzoek naar gedaan? Ik hoef daarvoor alleen maar naar mezelf te kijken. Ik ben pas écht boeken gaan lezen toen ik op school niet meer onder de verplichte leeslijst uit kon. Ik denk dat het niet zo’n vaart zal lopen. Jongeren krijgen vandaag de dag zoveel meer (vluchtige) informatie te verwerken, dat ik me wel voor kan stellen dat hun aandacht versnipperd. Een goed boek kan dan een rustpunt zijn.
Het is aan de ouders om hun kinderen al van jongs af aan te motiveren. Aan de boeken ligt het niet. Er is een overvloed aan leuke en prachtige kinderboeken en kijk eens naar de gestage opkomst van YA thrillers! Binnen het onderwijs zou men bijvoorbeeld meer eigen inbreng v.w.b. de verplichte leeslijst kunnen toestaan. Lezen mag ook leuk zijn, toch?
In het thrillergenre bestaan veel subgenres. Van het bedaarde verhalen vertellen van Arnaldur Indriðason tot de actiethrillers van David Baldacci en van de filosofische overdenkingen en somberheid van Henning Mankell tot de gruwelijke verhaallijnen van Corine Hartman. Al deze subgenres hebben een eigen publiek. Trek je een grens voor jezelf? Zijn er onderwerpen die in jouw boeken nooit zullen voorkomen?
In Gevaarlijk spel komt in zoverre geweld voor dat er wel eens iemand een klap op zijn hoofd krijgt of gekneveld wordt. Daar ligt voor mij wel de grens. Ik ben zelf niet zo’n fan van gruwelijke details, gewelddadige verkrachtingen of martelingen van mens, kind of dier.
Er wordt in literaire kringen in Nederland soms nogal badinerend over het thrillergenre gesproken. In bv. Engeland daarentegen is dit nauwelijks aan de orde. Vind je dat het genre van het spannende boek genoeg gewaardeerd wordt in Nederland?
In Nederland is het een van de best verkopende genres, dus door lezers wordt het spannende boek zeer gewaardeerd. Dat is voor mij het enige dat er toe doet. En dat badinerende toontje? Ach. De omschrijving van de Van Dale voor het woord literatuur is: letterkunst, kunst van lezen en schrijven. I rest my case.
Er is de laatste tijd veel te doen over het illegaal downloaden van muziek, films, software en nu ook digitale boeken. Veel digitale boeken worden op het internet via diverse websites illegaal aangeboden en schrijvers missen daardoor inkomsten. Zie je dit als een grote bedreiging voor de toekomst van boeken?
Als schrijver wil je gelezen worden, dat is het voornaamste. In Nederland kan slechts een handvol schrijvers leven van de opbrengst van hun boeken, het zijn daarom meer de uitgevers die er last van hebben, lijkt mij. Het is aan hen deze criminaliteit ferm en creatief aan te pakken, in samenwerking met de overheid. Ik kan me overigens niet voorstellen dat het bestaansrecht van boeken afhangt van wel of niet illegaal downloaden, kijk ter vergelijking naar de muziek- en filmindustrie, die bestaan ook nog steeds.
Kun je iets vertellen over het volgende boek dat je gaat schrijven?
Ik zou graag verder gaan met de hoofdpersonages uit Gevaarlijk spel en daar heb ik ook al ideeën over, maar die spelen zich nog voornamelijk af in mijn hoofd. Het wordt tijd dat ik daar echt serieus mee aan de slag ga en al schrijvende zal dan blijken of ze nog een tijdje bij me blijven.