Wie zij wasWorldCat•LibraryThing•Google Books•BookFinder Anna en Peter Wyatt groeien op in de Engelse Cotswolds. De Tweede Wereldoorlog is voorbij maar de Koude Oorlog woedt in alle hevigheid. Op een mistige ochtend in 1961 vertrekt de moeder van Anna en Peter van huis. Een vluchtige kus op Anna’s wang is het laatste en ze verdwijnt in de mist om nooit meer terug te keren. De kinderen wordt verteld dat hun moeder is omgekomen bij een auto-ongeluk maar in plaats van naar een begrafenis te gaan, gaan zij met hun vader op vakantie. Karoline en Alec, de ouders van Anna en Peter hebben elkaar in 1947 in Berlijn ontmoet waar Alec als een speciaal ambtenaar voor het leger werkte en Karoline , een Duitse vluchtelinge op zoek was naar werk.
In de tijd dat Karoline verdween werd in Engeland een aantal mensen gearresteerd die verdacht werden van spionage. Omdat voor de twee kinderen rondom de dood van hun moeder de nodige geheimzinnigheid hangt beginnen zij te vermoeden dat er meer aan de hand is. In hun kinderlijke fantasie (en die wordt bij Peter vooral gevoed door spannende verhalen en theorieën over spionnen) proberen zij te reconstrueren wie hun moeder was en wat er uiteindelijk met haar gebeurd is. Veel later wanneer Anna volwassen is en Peter in Hong Kong woont, overlijdt hun vader. Anna vindt aanwijzingen over Karoline’s leven en besluit naar Berlijn en Kaliningrad te reizen met de bedoeling het raadsel rondom haar moeder te ontrafelen.
‘Blijf daar niet zo staan, Anna, je kunt wel een longontsteking krijgen.’ Het onuitroeibare patroon van Duits in mijn moeders stem. ‘Gauw naar binnen en je aankleden.’
Kou die mij wakker maakt. Een maandag in januari in de Koude Oorlog. Een tinteling in de lucht die dichter bij me kwam dan de kus die ze me gaf, die niet meer was dan een vluchtige aanraking van adem en gepoederde wang, en een tuiten van roodgestifte lippen, met genoeg tussenruimte om geen vlekken achter te laten. Ik stond in mijn pantoffels op het stoepje en haar wasachtige, geparfumeerde geur was al een droom of een herinnering toen ze de auto startte en de motor een tijdje met dampende uitlaat liet draaien, terwijl zij de voorruit en de zijraampjes krabde. Toen stapte ze in, trok ze de deur dicht en leek ze te wuiven, hoewel het schoongekrabde stukje klein was en het moeilijk te zien was. En toen reed ze weg. Haar lichten verdwenen in de kou.
Wat ik vervolgens deed, werd gedaan met de weloverwogenheid van een kind dat opeens voor zichzelf verantwoordelijk is. Ik ging weer naar binnen, zoals me was opgedragen, en duwde de grote schuif voor de onderste helft van de deur die ik niet open mocht doen voor vreemden. Ik at een bordje zacht geworden Rice Krispies en ging naar boven en deed ook daar wat mij was opgedragen. Ik trok een warm vest aan, lange kousen en een spijkerbroek. Er was een groene mohairen trui die ik nadien nog jaren heb bewaard en gedragen, tot hij me te klein was en de gaten er hier en daar in vielen en er losse draden aan hingen die overal aan bleven haken, maar wegdoen wilde ik hem niet. Ik trok hem die morgen aan vanwege de kou. Later zou ik hem bij bijna elk weertype dragen. Ik vouwde mijn pyjama op en legde hem onder het kussen, maakte het bed op, trok de sprei eroverheen en zette mijn knuffels weer netjes neer. Van beneden klonk het stuntelige geluid van Margaret, die aan het schoonmaken was en van alles van zijn plek haalde, terwijl ze de woonkamer stofte.
Georgina Harding heeft een elegante manier van schrijven. Zij schildert met woorden prachtige plaatjes. In schitterend proza en mooie volzinnen construeert zij een boeiend, ontroerend en soms beklemmende verhaal. De personages worden goed uitgewerkt en zijn geloofwaardig. De atmosfeer van het boek ademt de sfeer van de zestiger jaren en het geeft een overtuigend beeld van de chaos die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog en kort daarna het leven van miljoenen mensen beheerste.
Het boek geeft ook een mooi beeld over hoe gedachten en fantasieën zich in de hoofden van Anna en Peter konden ontwikkelen omdat niemand om verschillende redenen de moeite nam hen het echte verhaal over de verdwijning van hun moeder te vertellen. Over hoe een acht- en twaalfjarige de wereld om hen heen ervaren en er een eigen invulling aan geven.
Wie zij was is geen thriller of spionageverhaal maar een intrigerende roman over kinderen die zin aan hun leven proberen te geven door hun eigen werkelijkheid te creëren. Heel mooi, ontroerend en indringend geschreven en zeer de moeite van het lezen waard.
****
Engelse titel: The spy game
Vertaling: Auke Leistra
Uitgeverij: Ambo|Anthos – Amsterdam
ISBN: 978 90 414 1905 7
© 2013 Joop Liefaard
Nog een bericht over Georgina Harding.
Voor de ingang van een ziekenhuis in de Roemeense stad Iasi vindt een verpleegster een verwarde en ernstig zieke man. Niemand weet wie hij is. Na een paar dagen komen artsen tot de conclusie dat de man doofstom is. De jonge verpleegster Safta meent de man te herkennen als Augustin, de zoon van de kokkin die op het landgoed werkte waar zij is geboren en opgegroeid. Zij noemde de doofstomme jongen toen Tinu. Zij geeft hem papier en potloden en Augustin begint door middel van tekeningen en later schilderijen zijn verhaal te vertellen. Het is voor hem de enige manier om met zijn omgeving te kunnen communiceren.