Patrick Sumner, een oneervol ontslagen legerarts keert terug uit India en monstert aan als scheepsarts op de walvisvaarder Volunteer. Het is 1857 en door de ontdekking van fossiele oliën is de vraag naar walvisolie zo sterk gedaald dat het nauwelijks nog loont om ieder jaar een kostbare walvisjacht te organiseren. Het schip vertrekt dan ook met de opdracht aan kapitein Baxter om het schip te laten vergaan waardoor de eigenaar de uitkering van de verzekering kan opstrijken. De Volunteer zet koers naar de Noordelijke IJszee. Aan boord bevindt zich Harry Drax, een wrede en uiterst gewelddadige harpoenier.

Ian McGuire (1964) is een Engelse schrijver en academicus. Hij studeerde aan de universiteit van Manchester en ontving van de Universiteit van Virginia de titel PH.D in de Noord-Amerikaanse literatuur van de 19e eeuw. Hij is medeoprichter van het University of Manchester's Centre for New Writing. Hij werkt als universitair docent aan dezelfde universiteit.

Ian McGuire bezit het buitengewone talent om in prachtig proza een duistere en verontrustende wereld zichtbaar te maken. Het hakt er behoorlijk in. Hoewel het verhaal gewelddadig is en onderwerpen als moord, verkrachting, grof taalgebruik, wreedheid tegenover dieren en belediging van vrouwen niet worden geschuwd, laat het verhaal je niet meer los. Een verhaal dat bevolkt wordt door personages die in de onherbergzame en goddeloze wereld van kou en ijs ieder vorm van menselijkheid lijken te hebben verloren en leven volgens hun eigen regels en wetten. Mensen zoals Harry Drax, een gewetenloze schurk zonder een greintje moreel of ethisch besef, Patrick Sumner, de aan heroïne verslaafde arts die nog enige invloed op Drax lijkt te hebben, scheepskapitein Brownlee die eerder schipbreuk leed en Baxter, de op geld beluste financier van de onderneming die over lijken gaat. Allemaal mensen waarvoor je maar weinig empathie kunt opbrengen maar die wel heel erg levensecht worden beschreven.

Het noordwater is meer literaire fictie dan een thriller. Hoewel het boek alle kenmerken van een goede thriller in zich heeft, gaat het toch vooral om de personages. Welke invloed hebben de omstandigheden waaronder ze leven en de groep waarin zij moeten functioneren op hen? Waarom veranderen ze van normale mensen in wezens die iedere vorm van redelijkheid en respect verloren lijken te hebben?

Het noordwater is een fascinerend boek over een tijdperk en de mensen die daarin leefden, dat door Ian McGuire uiterst geloofwaardig wordt beschreven. De schrijfstijl is bewonderenswaardig poëtisch en verontrustend banaal tegelijkertijd. Een boek dat je nog lang zal bijblijven.

Engelse titel: The North Water
Vertaling: Luud Dorresteyn en Otto Biersma
Uitgeverij: Cargo -Amsterdam
Aantal bladzijden: 254
Formaat: digitaal boek
Genre: thriller/roman
ISBN: 978 90 234 8182 9

© 2017 Joop Liefaard

Gedeelten van deze recensie verschenen eerder bij De Boeken- en Leesclub De Perfecte Buren.