Jefferson Winter is profielschetser en zoon van een seriemoordenaar die werd veroordeeld tot de doodstraf, een straf die ook daadwerkelijk werd uitgevoerd. Jefferson heeft voor de FBI gewerkt en is nu zelfstandig consultant die de wereld afreist om bij ingewikkelde zaken de politie te adviseren. In Londen is een sadist actief die jonge vrouwen ontvoert, hen lange tijd martelt en na het uitvoeren van een lobotomie weer vrijlaat. Zij sterven net niet en leven verder als een kasplantje. Inspecteur Mark Hatcher van de Metropolitan Police roept de hulp in van Jefferson Winter en doet dit op het moment waarop Rachel Morris wordt vermist. Jefferson is ervan overtuigd dat zij het vijfde slachtoffer van de onbekende sadist is. De politie moet snel handelen want veel tijd is er niet voordat deze gestoorde geest de orbitoclast gaat gebruiken.
James Carol (1969) is een Schotse gitarist, geluidstechnicus en journalist die in 2014 De poppenspeler (Broken Dolls) schreef. Het is het eerste deel van de Jefferson Winter thriller serie die nu drie delen kent. Daarnaast schreef hij ook twee boeken over Jefferson Winter als profielschetser bij de FBI. Al die boeken verschenen in een tijdspanne van nog geen twee jaar. Een zeer productieve schrijver derhalve.
De vrouw in het ziekenhuisbed had dood kunnen zijn. Ze had dood móéten zijn. Het enige waaraan ik merkte dat ze nog leefde was het zachte, aanhoudende gepiep van de hartmonitor en het lichte rijzen en dalen van de lakens. Haar gezicht was vormloos. Emotieloos. Dit was niet de diepe ontspanning van de slaap, maar veel meer de ontspanning die teweeg wordt gebracht door de dood. Het was alsof al haar gezichtsspieren definitief waren uitgeschakeld. Het was alsof ik naar een lijk op een snijtafel keek, of naar een lijk dat in een afgelegen bos was gedumpt, maar dat was niet het geval. Heimelijk wilde ik dat het wel zo was.
Inspecteur Mark Hatcher keek naar de slapende vrouw en mompelde uit de grond van zijn hart: ‘Jezus christus.’ Als gehypnotiseerd bleef hij haar aanstaren. Zo nu en dan schudde hij zijn hoofd, slaakte een zucht en maakte kleine gebaren die boekdelen spraken. Ik had Hatcher leren kennen tijdens een cursus profielvorming die ik in Quantico had gegeven aan buitenlandse politiemensen. Hij was me opgevallen omdat hij tijdens elke bijeenkomst op de eerste rij had gezeten en maar vragen was blijven stellen. Ik mocht Hatcher toen en ik mocht hem nog steeds. Hij was een van de beste inspecteurs van Scotland Yard. Iedereen die dertig jaar lang het ravijn van Nietzsche in heeft gekeken en nog steeds iets van gevoel in zijn donder heeft is in mijn ogen oké.
Maar die jaren hadden hun sporen nagelaten. Ze hadden alle kleur aan hem onttrokken, alle vreugde. Zijn haar was grijs, net als zijn huid en zijn voorkomen. Hij had dat bijzondere cynisme dat je alleen tegenkomt bij politiemensen die te lang in het vak zitten. En heel dat droeve verhaal was te lezen in zijn trieste hondenogen. Die hadden meer gezien dan goed is voor een mens.
'Patricia Maynard is het vierde slachtoffer, toch?’ Een retorische vraag, maar die moest gesteld worden om Hatcher weer bij de les te krijgen.
‘Klopt.’ Hatcher slaakte een diepe, vermoeide zucht en schudde zijn hoofd. Daarna draaide hij zich om en keek hij me recht aan. ‘Ik zit al zestien maanden achter die klootzak aan, en zal ik je eens wat zeggen? Ik denk niet dat we ook maar iets verder zijn gekomen, en dat de kans dat we hem pakken nog steeds even klein is als toen we begonnen. Het is net dat ladderspel, met dat verschil dat iemand alle ladders heeft gestolen en op ieder vakje een slangenkop prijkt.’ Weer slaakte hij een zucht, weer schudde hij zijn hoofd. ‘Ik dacht dat ik alles al had gezien, Winter, maar dit is anders.’
James Carol trakteert de lezers op een interessant verhaal dat alle ingrediënten bevat voor een intrigerende thriller maar dat door hem echter matig uitgewerkt wordt en waarbij hij het gebruik van clichés en stereotyperingen niet schuwt. De poppenspeler bevat twee verhaallijnen. De eerste lijn, die wordt verteld door Jefferson Winter gaat over het feitelijke politieonderzoek naar de verdwijning van Rachel Morris en de speurtocht naar de gewetenloze sadist; de tweede lijn gaat over de gruwelijkheden waaraan Rachel Morris wordt blootgesteld. Een verhaal over lobotomie leent zich hier uitstekend voor.
Jefferson Winter wordt gepresenteerd als een uiterst begaafde man die in zijn vakgebied een beroemdheid is. Zijn adviezen zijn altijd raak en zijn voorspellingen en verwachtingen komen altijd uit. Hij is de perfecte profielschetser met wie je geen weddenschap moet aangaan en die zo uit een Hollywoodfilm gestapt zou kunnen zijn. Die perfectie is ook meteen een valkuil want het maakt op momenten het verhaal ongeloofwaardig. Daarnaast is enige arrogantie, vaak verpakt in humor, Jefferson ook niet vreemd. De overige personages blijven heel erg vlak. De beeldschone brigadier Sophie Templeton met wie Jefferson moet samenwerken is zo'n personage over wie je aan het einde van het boek maar weinig weet.
James Carol heeft een vaardige pen waarmee hij door het gebruik van korte hoofdstukken snelheid in het verhaal brengt en door verrassende plotwendingen spanning. Een aantal deducties bij het opstellen van de misdadigersprofielen zijn boeiend, anderen zijn algemeen bekend, vooral bij thrillerlezers. De spanningsopbouw is geweldig en de ontknoping hoewel wat kort door de bocht uitermate spannend. De poppenspeler is een thriller die je maar moeilijk weg kunt leggen.
Heb je geen moeite met het loopje dat James Carol neemt met de geloofwaardigheid van het verhaal, de overtrokken perfectie van de hoofdrolspeler en de matig uitgewerkte personages, dan heb je met De poppenspeler een prima thriller in handen die je een aantal uren heerlijk leesplezier verschaft.
Engelse titel: Broken dolls
Vertaling: Noor Koch
Uitgeverij: De Fontein - Utrecht
ISBN: 978 90 261 3493 7
© 2015 Joop Liefaard