De Noorse schrijver Jo Nesbø is vooral bekend geworden door zijn boeken over commissaris Harry Hole. De sneeuwman, Het pantserhart en De vleermuisman ontvingen goede kritieken. De zoon is na Headhunters de tweede op zichzelf staande thriller die hij heeft geschreven. Hoofdpersoon is Sonny Lofthus die zijn dagen slijt in de Staten gevangenis waar hij een straf uitzit voor de moord op een Aziatisch meisje en het wurgen van een Serviër uit Kosovo. Zijn vader Ab Lofthus was een gerespecteerde politieman die zelfmoord pleegde en in een afscheidsbrief bekende corrupt te zijn. Wanneer Sonny's wanhopige moeder een fatale overdosis neemt verliest Sonny de grip op zijn leven en verandert hij in een notoire drugsverslaafde. Om te kunnen voorzien in de dagelijkse behoefte bekent Sonny misdaden die hij niet heeft begaan in ruil voor heroïne. Sonny is een zachtaardige en charismatische man die door zijn medegevangenen met groot respect wordt behandeld. Zij beschouwen hem als een biechtvader die hen vergiffenis schenkt voor hun misdaden. Tijdens een van deze biechten krijgt hij van een stervende medegevangene te horen dat het verhaal over de zelfmoord van zijn vader een leugen is. Zijn vader was niet corrupt en heeft geen zelfmoord gepleegd. Het was moord. Dit verhaal zet Sonny's leven totaal op zijn kop. Hij zint op wraak en hij begint daarmee nadat hij erin geslaagd is uit de gevangenis te ontsnappen.

‘Ik heb je vader gekend,’ zei Johannes Halden.
Het regende buiten. Het was een warme dag geweest met zonneschijn, hoog in de lucht hadden zich buien gevormd en nu viel er een licht buitje op de stad. Hij herinnerde zich nog hoe dat voelde.
Hoe de druppeltjes warm werden op het moment dat ze je huid raakten. Hoe de geur van stof opsteeg van het asfalt. Hoe de geur van bloemen, gras en blad hem wild maakte, duizelig en geil. Jeugd. Ah, de jeugd.
‘Ik was zijn informant,’ zei Johannes.
Sonny zat in de schaduw bij de muur en het was niet mogelijk zijn gezicht te zien. Johannes had niet veel tijd meer, over niet al te lange tijd zouden de cellen worden afgesloten voor de nacht.
Hij haalde diep adem. Want nu kwam hij. De zin die hij afwisselend helemaal niet en heel graag wilde uitspreken, de zin met de woorden die zo lang in zijn borst had gezeten dat hij bang was dat hij was vastgegroeid.
‘Het is niet waar dat hij zichzelf heeft doodgeschoten, Sonny.’
Zo. Het was gezegd. Stilte.
‘Slaap je, Sonny?’
Hij zag het wit van een paar knipperende ogen.
‘Ik weet hoe het moet zijn geweest voor jou en je moeder. Om je vader dood te vinden. Om die brief te vinden waarin hij heeft geschreven dat hij de mol binnen de politie was die mensen hielp die handel dreven in heroïne en slaven. Dat hij hen informeerde over razzia’s, sporen en verdachten…’
Johannes kon zien hoe het lichaam heen en weer wiegde in de schaduw.
‘Maar het omgekeerde was waar, Sonny. Jouw vader was de mol op het spoor. Ik heb Nestor aan de telefoon tegen zijn chef horen zeggen dat ze die politieman die Lofthus heette kwijt moesten voor hij alles kapotmaakte. Ik heb het doorverteld aan je vader, verteld dat hij in gevaar was, dat de politie in actie moest komen. Maar je vader zei dat hij er niemand bij kon betrekken, dat dit een soloactie moest zijn omdat er politiemensen waren die op de loonlijst van Nestor stonden. Daarom liet hij me zweren dat ik mijn mond hield, het nooit aan iemand zou vertellen. Aan die belofte heb ik me gehouden. Tot nu.’

Politieman Simon Kefas en Ab Lofthus waren ooit onafscheidelijke vrienden en partners in het bestrijden van de misdaad. De dood van Ab grijpt hem nog steeds aan omdat hij ervan overtuigd is dat zijn vroegere partner niet corrupt was en dat diens dood de waarheid over het bestaan van een mol binnen het politiekorps moet verdoezelen. Dan vindt in Oslo een aantal gruwelijke moorden plaats. Het onderzoek wordt geleid door een incompetente collega maar Simon die aan de zijlijn mag meekijken is een scherp waarnemer en hij begint verbanden te zien die beter verborgen kunnen blijven.

De zoon is een dik boek. In bijna 500 bladzijden vertelt Jo Nesbø een donker en somber verhaal over een man die uit is op wraak en die het tot zijn levenswerk heeft gemaakt ongewenst gedrag te straffen. Het duurt een aantal hoofdstukken voordat het verhaal echt op stoom komt maar daarna is er geen houden meer aan. Het pakt je en stoppen met lezen is nauwelijks een optie. Het verhaal over gerechtigheid, wraak, verlossing en corruptie wordt vanuit verschillende perspectieven verteld zonder dat daarbij verwarring optreedt. De personages zijn goed uitgewerkt en sommigen raken je, zoals de gevoelige Sonny die de schuldigen aan de dood van zijn vader wil straffen en daarmee zijn eigen leven in de waagschaal stelt, Simon de politieman met een fout verleden die geluk en evenwicht bij zijn bijna blinde Else heeft gevonden en Martha, de afdelingsleidster van een opvanghuis voor drugsverslaafden die door de komst van Sonny gaat twijfelen aan de normen en waarden in haar eigen leven.

Nesbø staat erom bekend heel expliciet in het beschrijven van misdaad en geweld te zijn en hoewel hij in De zoon terughoudender is dan in de boeken met Harry Hole, bevat het verhaal een aantal passages die nogal rauw en gruwelijk zijn. Misdaad, corruptie en foute politiemannen zijn belangrijke thema's. De opbouw van het verhaal is evenwichtig en zorgvuldig maar van het soort spanning waarbij je op het puntje van je stoel zit is geen sprake. De ontknoping is bevredigend, boeiend en anders dan je verwacht maar zonder echt verrassend te zijn.

Jo Nesbø heeft met De zoon een donkere, enerverende en soms rauwe thriller geschreven die echter het niveau van de Harry Hole thrillers niet haalt. Dat neemt niet weg dat hij met deze thriller opnieuw bevestigt tot de top van Scandinavische misdaadauteurs te behoren. Een must voor Nesbø fans.

Noorse titel: Sønnen
Vertaling: Annelies de Vroom
Uitgeverij: Cargo Amsterdam
ISBN: 978 90 234 8863 7

© 2014 Joop Liefaard

Deze recensie verscheen eerder bij Hebban|Crimezone.