Een gewelddadige vader en een moeder die de ogen sluit voor het fysieke geweld, het maakt de jeugd van Nanny tot een hel. Haar uitweg is een verstandshuwelijk met Karel, een succesvolle notaris. Het is een huwelijk waarin de twee tegengestelde karakters steeds vaker botsen en waarin geen enkele ruimte en waardering is voor de wijze waarop Nanny creatief vorm en inhoud aan haar leven wil geven. De groeiende onverdraagzaamheid waaraan zeker Karel niets wil veranderen, doet Nanny besluiten weg te gaan. Een scheiding die verstrekkende gevolgen heeft en waarin Nanny een onrechtvaardige strijd moet leveren voor de voogdij over Nanda en Violet, haar twee dochtertjes. Vrienden laten het afweten, personen en instanties van wie zij steun had verwacht worden ineens vijanden, vertrouwen maakt plaats voor wantrouwen en ingrijpende besluiten worden beïnvloed door het beroep dat ze gekozen heeft en de negatieve klank van de plek waar ze woont. Nanny komt in een bijna onbeheersbare maalstroom van emoties terecht waarin zij zich met moeite staande weet te houden.
Samen met Maria heb ik wat spullen op mijn oude kamer in het huis van Koos neergezet. Na haar zeer bedankt te hebben ruim ik in trance de kamer en het keukentje in. De vorige bewoner, een gescheiden collega van Koos die tijdelijk woonruimte nodig had, heeft wat huisraad achtergelaten en er staat een smal bed. Als ik even ga liggen slaat het verdriet toe, te veel om te huilen.
Ik ben blijkbaar in slaap gevallen want het is aan het schemeren als ik mijn ogen opendoe. Ik hoor Koos thuiskomen en nadat ik me heb opgefrist, ga ik naar beneden en klop bij hem aan. Hij staat op van achter zijn bureau, omarmt me stevig en heet me van harte welkom. Op zijn vraag hoe het met me is, begin ik zachtjes te huilen.
‘Laten we de dagschotel in de Dingo’s gaan eten, dan kom je misschien een beetje tot rust,’ stelt hij voor.
In het café is het nog niet druk. Na twee wodka’s raak ik wat verdoofd. Jorn komt binnen en komt bij ons tafeltje staan. Hij kijkt wat verongelijkt naar Koos en mij en zegt plagerig: ‘Hé, Nanny, zou je je vriend niet eens aan me voorstellen.’
Ik kijk hem kwaad aan en antwoord: ‘Laat me met rust, aan jou heb ik helemaal niets.’
Zwijgend keert Jorn ons de rug toe en ik moet weer huilen. ‘Ik hoef geen eten, doe nog maar een wodka.’ Daar gaat Koos niet mee akkoord, hij bestelt voor ons allebei een maaltijd en staat erop dat ik alles opeet.
Na de koffie lopen we samen naar huis. Aan Koos’ bureau praten we tot diep in de nacht over hoe het nu verder moet. We concluderen samen dat ik in het souterrain kan werken en dat we voorzichtig zullen kijken hoe het tussen ons gaat. Dat ik zonder kinderen ben vertrokken blijft hij onverstandig vinden en ik beloof hem een afspraak met mevrouw Feltz te maken om over de toekomst van mijn moederschap te praten. Ik ben openhartig over mijn gevoelens voor Jorn en Koos stelt me gerust door te zeggen dat we geen vijftien meer zijn en het verleden nu eenmaal met ons mee dragen.
José Fernanda (Nijmegen, 1950) studeerde aan de HKA(Hoge School voor de Kunsten) te Arnhem (Schilderen en Grafiek) en had lange tijd een eigen galerie in Amsterdam. Zij debuteerde in 2014 met de roman Weerloos, een autobiografische verhaal over kindermishandeling. Weerstand is het vervolg op deze heftige roman maar kan los worden gelezen. Het verhaal is heel apart geconstrueerd. Ieder hoofdstuk begint met de beschrijving van een kleur, zoals bijvoorbeeld ultramarijn, cinnabargroen en Pruisisch blauw, waar de kleur vandaan komt en wat het effect van het gebruik van de kleur in een schilderij is. Daarna volgt een (jeugd)herinnering en daarna het eigenlijke verhaal. José Fernanda heeft een prachtige manier van schrijven. In mooie zinnen en met een elegante woordkeuze schildert zij een schokkend verhaal waarin het gehele palet van de menselijke emoties intens en voelbaar aan het papier wordt toevertrouwd. Ondoordringbaar zwart als Nanny het leven als zinloos ervaart en de dood de enige verlossing lijkt, wolkenroze als aan het uitzichtloze een einde lijkt te komen, loodgrijs als zelfs in gezelschap de eenzaamheid toeslaat en vele schakeringen en evenzovele emoties daartussen.
Het is een verhaal dat je vol raakt, een effect dat voor velen nog zal worden versterkt door persoonlijke ervaringen en herkenning. Er is veel moed voor nodig om dergelijke ingrijpende momenten uit je leven op te schrijven en met anderen te delen. Weerstand is een indringend document over liefde, afwijzing, gemis, hoop, vernedering, verbittering, verlangen naar leven en dood maar bovenal een prachtig schilderij over de onvoorwaardelijke liefde van een moeder voor haar kinderen.
Een onvergetelijke roman waarmee José Fernanda grote indruk maakt.
Uitgeverij: De Kring
ISBN: 978 94 6297 016 8
© 2016 Joop Liefaard