Nachtfilm Ambo|Anthos – Amsterdam 2013Scott McGrath is een onderzoeksjournalist die geobsedeerd is door de filmmaker Stanislas Cordova, een man die horrorfilms maakt die zo intens luguber en angstaanjagend zijn dat ze alleen nog voor een select publiek in speciale clubs en kleine cult-filmzalen vertoond mogen worden. Wat Scott zo intrigeert is de vraag wie deze Stanislas Cordova is en wat deze man beweegt. Deze man die zoveel macht over mensen heeft maar over wie nauwelijks iets bekend is omdat hij een teruggetrokken leven leidt, misschien zelfs wel dood is of, zoals sommigen beweren, helemaal niet bestaat.

Door deze obsessie is Scott alles kwijtgeraakt: zijn baan, zijn huwelijk en zijn dochtertje; hij dreigt de controle over zijn leven te verliezen en af te glijden naar de zelfkant van de maatschappij. Als Ashley, de 24-jarige dochter van Stanislas Cordova dood en gekleed is een rode jas op de bodem van een liftschacht wordt aangetroffen, wil Scott zijn onderzoek weer oppakken want waarom pleegt een verblindende schoonheid als Ashley Cordova, een vrouw met een prachtige toekomst als virtuoos pianiste, zelfmoord. Scott komt in contact met de jonge actrice Nora en de drugsdealer Hopper die ieder voor zich een connectie met Ashley hadden en die hem willen helpen bij zijn onderzoek. Een onderzoek dat hun leven ingrijpend en definitief zal veranderen.

Het was koud en ik was doornat. Het grindpad lag vol plassen, het zwarte water van het Reservoir lag onder een deken van mist, die het riet langs de kant verhulde en de zoom van het park uitwiste alsof van een stuk papier de randjes af waren gescheurd. Het enige wat ik nog van de grootse gebouwen langs 5th Avenue kon zien waren een paar gouden lichten die door de duisternis heen gloeiden en op het water weerspiegelden als doffe munten. Telkens wanneer ik langs een van de ijzeren lantaarnpalen sprintte, gleed mijn schaduw langs me, vervaagde snel en liet dan los – alsof hij niet het lef had om bij me te blijven.
Ik kwam langs het zuidelijke poortgebouw en begon aan mijn zesde rondje toen ik achteromkeek en iemand achter me zag staan.
Een vrouw stond voor een lantaarnpaal, haar gezicht in de schaduw, en het licht viel op haar rode jas, die nu helrood opvlamde in de nacht.
Een jonge vrouw hier, alleen?
Ik keerde om, lichtelijk geïrriteerd door de naïviteit van de jonge vrouw, of door haar roekeloosheid, wat haar er ook toe had aangezet om hier te zijn. De vrouwen van Manhattan, het waren fantastische wezens, maar ze vergaten soms dat ze sterfelijk waren. Ze konden zich als confetti in een dolle vrijdagnacht storten, zonder zich te bekommeren om het krieken van de zaterdag.
Het pad strekte zich voor me uit naar het noorden, regen striemde mijn gezicht en boven mijn hoofd vormden de laaghangende takken een grove tunnel. Ik rende langs rijen bankjes en de boogbrug, modder spatte op tegen mijn schenen.
De vrouw – wie ze ook was – leek te zijn verdwenen.
Maar toen, ver voor me, flikkerde er iets roods. Het verdween meteen weer, maar even later zag ik voor me uit een smal donker silhouet langzaam langs de ijzeren reling lopen. Ze droeg zwarte laarzen, en haar donkere haar hing tot halverwege haar rug. Ik versnelde mijn pas, want ik wilde haar precies op het moment passeren dat ze onder een lantaarnpaal liep zodat ik beter kon zien of het wel goed met haar ging.

Marisha Pessl begint het boek met een schitterende en indrukwekkende proloog. Een proloog van een niveau dat ik maar zelden in misdaadromans heb gezien. Je bent meteen verkocht. Het is het begin van een onderzoek naar de laatste dagen uit het leven van Ashley en dat uiteindelijk het raadsel om haar dood moet ontrafelen. Maar het is tegelijkertijd ook een speurtocht naar haar vader Stanislas en een poging antwoord te vinden op vragen met betrekking tot zijn levensfilosofie: je kunt pas helemaal en onvoorwaardelijk vrij zijn nadat je de confrontatie met je diepste angsten bent aangegaan en deze ten volle hebt doorleefd.
De tocht voert langs onder andere statige landhuizen, vervallen bouwsels waar zwarte magie wordt beoefend, een club voor kinky herenliefde, schimmige winkels, duistere optrekjes en een heuse duivelsbrug, die je maar beter niet kunt oversteken. Marisha Pessl laat de lezer kennis maken met een keur aan boeiende, excentrieke en angstige mensen die deel hebben uitgemaakt van Ashley’s leven. Een aaneenschakeling van Fellini-achtige taferelen in een decor van een surrealistische en duistere wereld. De schrijfstijl is prachtig. Het verhaal ademt onderhuidse spanning, is soms griezelig en angstaanjagend, fascineert en betovert, het laat je geen moment los. En wanneer het verhaal zich verplaatst naar het alledaagse en regenachtige New York blijft dat zo. Het verslapt nooit. Het lijkt er vaak op dat je in plaats van lezer, acteur bent geworden in een van die gruwelijke horrorfilms die Cordova zo beroemd hebben gemaakt. Zijn nog onvoltooide en laatste meesterwerk en jij hebt de hoofdrol. Dat is soms zeer beklemmend.

Je reist door dit magistrale verhaal om antwoorden te vinden op wezenlijke vragen maar de antwoorden zijn niet het belangrijkste. Dat is de reis zelf. Daarin ligt de kracht en de bedoeling van dit prachtige en overtuigende boek.
Nachtfilm is een geweldige leeservaring en blijft nog lang in je hoofd nazoemen.

*****

Engelse titel: Night Film
Vertaling: Paul Bruijn, Jan de Nijs en Harry Pallemans
Uitgeverij: Ambo|Anthos – Amsterdam
ISBN: 978 90 414 2008 4

© 2013 Joop Liefaard