Rechercheur Thomas Ravnsholt weet na de gruwelijke moord op zijn vriendin Eva niet meer wat hij met zijn leven aan moet en houdt er een zorgwekkende, zelfdestructieve levenswijze op na. Hij is met ziekteverlof gestuurd, drinkt veel te veel en woont op zijn slecht onderhouden motorboot. Op een dag vraagt Johnson, de baas van de kroeg waar hij zijn verdriet en zelfverwijt verdrinkt, hem om een gunst. De dochter van een vriendin is spoorloos verdwenen en Thomas zou zijn leven weer een beetje op de rails kunnen krijgen als hij op zoek zou gaan naar het meisje. Met tegenzin accepteert hij de opdracht. Het onderzoekt voert hem via de onderwereld in Kopenhagen naar Stockholm waar de bikkelharde crimineel Slavros zich bezighoudt met een aantal onvoorstelbaar duistere en gruwelijke zaken. Als Thomas die wereld binnengaat lijkt het of de poorten van de hel opengaan.

Michael Katz Krefeld (1966) debuteerde in 2007 met Før stormen, waarvoor hij de debutantenprijs van de Danske Kriminalakademi kreeg. Zijn boek Sort sne falder werd verkozen tot de beste Deense thriller van 2012 en genomineerd voor de Glasnoglen, de prijs voor de beste Scandinavische thriller. Ontspoord is het eerste deel van een serie rond de briljante maar zelfdestructieve rechercheur Thomas Ravnsholdt. Zoals wel vaker met hoofdpersonen in thrillers het geval is, is hij een getroebleerde man die teveel drinkt en met zijn zelfdestructieve gedrag de zelfkant van de maatschappij opzoekt. Katz Krefeld's keuze voor een dergelijke protagonist is weinig origineel en voegt eigenlijk niet veel nieuws toe. Toch is Ravn, zoals zijn bijnaam luidt iemand voor wie je sympathie kunt opbrengen. Met zijn sobere en zakelijke schrijfstijl weet Katz Krefeld van hem een overtuigend personage te maken. Dat geldt ook voor veel andere deelnemers in het verhaal. Ontspoord kent veel dialogen en die verdienen een schoonheidsprijs.

Het voortdurende gekef kwam als een voorhamer op Thomas neer. Het was onmogelijk om aan het geluid te ontsnappen. Hij deed zijn ogen open. Het daglicht stroomde door het raam in het luik boven zijn hoofd naar binnen en veroorzaakte zware pijnscheuten in zijn oogholtes. ‘Houd je kop,’ mompelde hij. Op dat moment kwam Møffe over het bed naar hem toe. De oude Engelse buldog likte hem gulzig in zijn gezicht, en hij probeerde hem tevergeefs weg te duwen.
‘Je hond heeft vannacht bij mij geslapen,’ klonk Eduardo’s stem vanuit de kajuit.
Thomas probeerde overeind te komen, maar de kater dwong hem weer te gaan liggen, wat Møffe blijkbaar als een uitnodiging zag om hem weer in zijn gezicht te likken. Thomas weerde de hond af en krabde hem achter zijn oor, tot Møffe met een brommend geluid naast hem ging liggen.
‘Hij heeft een grote drol in mijn cockpit gelegd.’
‘Liever bij jou dan hier,’ mompelde Thomas.
‘Wat?’ zei Eduardo en hij stak zijn hoofd naar binnen.
‘Ik zei dat dat erg vervelend is.’
‘Heb je koffie?’
Thomas maakte een vaag gebaar in de lucht. Eduardo begon in laden en kasten te zoeken. Hij sloeg de deuren hard dicht en die geluiden zorgden ervoor dat Thomas eindelijk uit bed kwam. Hij was direct misselijk en had het gevoel dat hij elk moment over kon gaan geven. Hij trok de deur van de kleine badkamer open, maar herinnerde zich toen dat het toilet verstopt was. Zijn maag trok zich samen tot een bal die elk moment kon exploderen. Het was nu een kwestie van seconden. Thomas rende langs Eduardo in het keukentje door de open kajuitdeur naar buiten. Hij kwam net op tijd bij de reling voor het hele drinkgelag van het afgelopen etmaal uit hem kwam. Het dek schommelde onder hem, en zijn hoofd stond op het punt uit elkaar te barsten. Hij zag een flitslicht, daarna nog een en nog een. Er kwamen stemmen uit het kanaal en hij hief zijn hoofd langzaam op. Er gleed een rondvaartboot voorbij die volzat met Japanse toeristen die zijn ellende op de foto vastlegden. Hij wendde zich van hen af en liet zich op het dek zakken. Eduardo verscheen in de deuropening en Thomas keek naar hem. ‘Ik wist niet dat het daar alweer tijd voor was.’ Hij wees achter zich naar de rondvaartboot.
‘Ik geloof dat ze het hele jaar door varen, Ravn.’
‘Echt?’ Thomas bracht een hand naar zijn hoofd en voelde dat zijn wang pijnlijk en opgezet was. ‘Jezus, wat ben ik toegetakeld. Ik moet gisteren gevallen zijn.´

Ontspoord bestaat uit drie verhaallijnen die zich in verschillende tijden afspelen. De belangrijkste lijn is de speurtocht van Ravn naar de verdwenen vrouw. De tweede gaat over een jong stel waarvan de mannelijke helft grote speelschulden heeft, die hij op een uiterst bedenkelijke manier inlost. De derde verhaallijn gaat over de jonge Eric die moet toezien hoe zijn moeder het ouderlijke huis verlaat en hem en zijn vader in totale ontreddering achterlaat, een gebeurtenis met verstrekkende gevolgen. De drie verhaallijnen ontwikkelen zich aanvankelijk los van elkaar maar naarmate het verhaal vordert worden ze kundig met elkaar verbonden. De toon van het verhaal is somber en donker. Het gaat over ontvoering, uitbuiting, Oost-Europese maffia, corruptie, vrouwenhandel en misbruik, onderwerpen die in die sombere toon goed tot hun recht komen. Het verhaal leest geweldig en heeft een goede snelheid. De spanning is goed gedoseerd opgebouwd en bereikt een hoogtepunt in een aangrijpende en enerverende ontknoping. Maar daarmee is het verhaal nog niet afgelopen. Als je denkt dat alles voorbij is komt er nog een onverwachte toegift en daar zit het probleem met deze thriller. Tot dan toe is Ontspoord een goed geconstrueerde, geloofwaardige en spannende thriller. Als Katz Krefeld hier was gestopt was er weliswaar een open einde geweest maar dat is in een serie met dezelfde hoofdpersoon niet ongebruikelijk. Het toetje bevat teveel ongeloofwaardige elementen en dat doet afbreuk aan de hoge kwaliteit van het voorafgaande. Dat is jammer.

Ontspoord is een goede thriller die je met veel plezier zult lezen maar die aan het einde heeft te lijden van ongeloofwaardige overdaad. En dat schaadt.

***

Deense titel: Afsporet
Vertaling: Bart Kraamer
Uitgeverij: Prometheus - Amsterdam
ISBN: 978 90 446 2628 5

© 2014 Joop Liefaard