Schilder van stilteWorldCat•LibraryThing•Google Books•BookFinder Voor de ingang van een ziekenhuis in de Roemeense stad Iasi vindt een verpleegster een verwarde en ernstig zieke man. Niemand weet wie hij is. Na een paar dagen komen artsen tot de conclusie dat de man doofstom is. De jonge verpleegster Safta meent de man te herkennen als Augustin, de zoon van de kokkin die op het landgoed werkte waar zij is geboren en opgegroeid. Zij noemde de doofstomme jongen toen Tinu. Zij geeft hem papier en potloden en Augustin begint door middel van tekeningen en later schilderijen zijn verhaal te vertellen. Het is voor hem de enige manier om met zijn omgeving te kunnen communiceren.
Het verhaal speelt zich af in Roemenië in de jaren vijftig van de vorige eeuw. De Tweede Wereldoorlog is voorbij en het communisme begint het leven in Roemenië te beheersen. De plotselinge veranderingen hebben grote invloed op de levens van Augustin en Safta. Het is een overgang van een bijna feodaal tijdperk waarin het leven van mensen zich volgens vaststaande patronen voltrok en iedereen binnen dit kader wist waar hij aan toe was, naar een tijdperk waarin onderdrukking, onvrijheid en angst het leven van alledag zou gaan bepalen.
Zijn bewustzijn keert terug met het ochtendgloren, met een vage gele streep in de lucht, waar zijn oog meteen op valt en die een hoopvolle verwachting in hem wekt.
Met een weloverwogen inspanning, alsof het los van hem staat, duwt hij zijn lijf overeind op het bankje. Net op dat moment komt er een meisje langs. Ze draagt een donkere jas, een wit verpleegsterskapje. Haar blik gaat vluchtig zijn kant op. Hij vangt niet meer dan een glimp van haar op, maar houdt het beeld bij zich: een gloed om haar heen, de langgerekte ogen van een engel.
Is ze echt? Als ze echt is, zag ze hem dan niet? Hij heeft het gevoel dat ze hem niet eens zag. Als ze hem gezien had, zou dat op een of andere manier aan haar ogen te zien zijn geweest. Dan zou ze misschien op hem af zijn gekomen met bezorgdheid in haar blik, en bewegende lippen. Of ze zou, als ze hem gezien had, zijn weggerend. Misschien kan niemand in deze stad hem zien. Misschien is hij niet meer te zien. Misschien is dat die gevoelloosheid wel, die zich over zijn hele lichaam tot in zijn hersenen verspreidt.
Een glimpje vastberadenheid hijst hem overeind. Zijn jas is doorweekt van de dauw. Een enorme last van dauw. De jas was altijd al te groot en nu is hij ook nog te zwaar. Hij maakt de riem los en schudt hem van zijn schouders af. De jas is zo stijf van al het vocht dat hij op de grond blijft staan als een halfgesmolten figuurtje van was. Hij voelt zich licht zonder dat gewicht. Hij spant zich niet in om zijn bundel op te pakken, maar laat hem op het bankje liggen. Met de blik op de grond gericht, de armen over elkaar, schuifelt hij de kant op waar de engel net ook verdwenen is.
Hoe volkomen moet de duisternis zijn, als een dove man zijn ogen sluit. Dit is een van de vele mooie zinnen die in het boek Schilder van stilte van de Engelse schrijfster Georgina Harding voorkomen. De schrijfstijl is prachtig. In schitterend proza beschrijft zij de karakters van de hoofdpersonen en de omgeving en plaatsen waar het verhaal zich afspeelt. Dit gebeurt zo beeldend dat je als lezer het gevoel krijgt onderdeel te zijn van het verhaal, een toeschouwer die er aan deelneemt. Het lijkt alsof je over de schouders van Augustin meekijkt als hij zijn wereld en het verhaal van zijn leven met alle ontroerende en soms gruwelijke details tekent en schildert. Zo mooi als Augustin schildert met papier, penseel en potlood, zo mooi schildert Georgina Harding met woorden.
Georgina Harding, die op mij al eerder grote indruk maakte met het boek De eenzaamheid van Thomas Cave, heeft met Schilder van stilte opnieuw een juweeltje geschreven. Een prachtig verhaal dat in gedachten begon te groeien na een bezoek aan Roemenië en dat met het hart aan het papier is toevertrouwd.
*****
Engelse titel: Painter of Silence
Vertaling: Auke Leistra
Uitgeverij: Ambo|Anthos – Amsterdam
ISBN: 978 90 414 2317 7
©2013 Joop Liefaard