De Nederlandse schrijfster Pauline Vijverberg (1964) debuteerde in 2010 met de roman Alexine. Daarna volgden Het suikervogeltje (2017) en Onder de vlinderboom (2018). De achtste zonnebloemen is haar nieuwste boek. Zij woont met haar gezin in Zuid-Afrika.

In 1889 schilderde Vincent van Gogh een serie van zeven schilderijen die zonnebloemen in verschillende geeltinten als onderwerp hebben. Zijn jongere broer Cor vertrekt in dat jaar naar Zuid-Afrika waar hij de entomoloog Jacobus Swierstra en de zusjes Geesje en Niesje Kwak ontmoet. Niesje en Geesje (die in Amsterdam model voor de kimono schilderijen van George Hendrik Breitner) vertrokken net als vele andere Nederlanders naar Zuid-Afrika in de hoop op een beter leven.

Als Jacobus en Cor worden opgeroepen zich te melden voor actieve dienst in de Boerenoorlog, laat Cor een aantal persoonlijke bezittingen achter in het museum waar Jacobus werkt. Onder deze bezittingen bevindt zich een schilderij met daarop een vaas met zonnebloemen in sprankelende geeltinten. Is dat een schilderij dat door zijn broer Vincent is geschilderd? Het verhuist naar de woonkamer van de inmiddels gehuwde Jacobus en Niesje. Vooral Niesje is diep onder de indruk van de schoonheid en kracht van het schilderij.

Jacobus en Niesje krijgen in Pretoria een dochter die ze Aafke noemen. Aafke is een begaafd kind dat gepassioneerd is door muziek. Als zij muziek hoort ziet zij beelden en kleuren die zij vastlegt in tekeningen en schilderijen. Na een lang verblijf in Nederland keert zij terug naar Pretoria om voor haar zieke vader te zorgen. Ze gaat op zoek naar het schilderij met de zonnebloemen waar haar moeder zo aan gehecht was en wat zo’n belangrijke rol in haar leven heeft gespeeld.

Pauline Vijverberg trekt je vanaf de eerste woorden een diep menselijk verhaal binnen waarin liefde, gemis, weemoed, kunst en oorlogsgeweld belangrijke thema’s zijn. Thema’s die zich afspelen tegen de achtergrond van een land dat op zoek is naar een eigen identiteit. Het wordt verteld vanuit twee perspectieven die gemakkelijk van elkaar te onderscheiden zijn. Het eerste dat zich afspeelt rond einde van de negentiende/begin twintigste eeuw, gaat over Jacobus Swierstra, Geesje en Niesje Kwak en Cor van Gogh. Het tweede perspectief is dat van Aafke en is gesitueerd in de jaren vijftig van de vorige eeuw.

Pauline Vijverberg heeft een elegante schrijfstijl waarmee zij het verhaal kundig vorm geeft. Zij schildert met woorden prachtige beelden en sfeertekeningen. De personages, van wie er een aantal echt hebben geleefd, zijn goed uitgewerkt en hun gedachten en emoties worden met veel gevoel beschreven. Het zijn levensechte mensen over wie je je een goed beeld kunt vormen. Het is alsof je van dichtbij toekijkt hoe hun persoonlijke verhalen zich ontwikkelen.

Het fictieve verhaal is ingebed in feitelijke gebeurtenissen en de historische context waarbinnen het is geplaatst is accuraat. Voor lezers die geïnteresseerd zijn in deze periode van de Zuid-Afrikaanse geschiedenis is aan het einde van het boek een uitgebreide literatuurlijst opgenomen.

De achtste zonnebloemen is een indringende en ontroerende roman die vooral heel mooi en beeldend geschreven is. Een boek waarmee Pauline Vijverberg haar vakmanschap als schrijfster bevestigt.

Titel: De achtste zonnebloemen
Uitgeverij: Just Publishers
Formaat: paperback
Genre: roman
Verschijningsdatum: 15 oktober 2020
Aantal bladzijden: 368
ISBN: 97890 8975 769 2

© 2020 Joop Liefaard

Deze recensie verscheen eerder bij de Boeken en Leesclub De perfecte buren.