Catherine Ravenscroft is filmmaakster en heeft met een van haar documentaires een prestigieuze prijs gewonnen. Ze is getrouwd met Robert, een bekende advocaat en samen hebben zij een aan drugs verslaafde zoon van vijfentwintig. Kort na de verhuizing ontvangt zij een boek. Ze kan zich niet herinneren het besteld te hebben. Als ze het leest realiseert zij zich dat het boek over een episode uit haar leven gaat die zij angstvallig geheim wil houden. De disclaimer in het begin van het boek (Elke overeenkomst met bestaande personen, levend of dood, berust op toeval…) is met een rode pen doorgestreept. Het zet Catherines leven op zijn kop vooral omdat het boek heel erg verontrustend eindigt. Met haar eigen ondergang. Er is Catherine alles aan gelegen om de identiteit van de auteur te achterhalen. Voordat het definitief te laat is.
Renee Knight schreef scripts voor film en televisie voordat zij met het schrijven van boeken begon. Disclaimer is haar debuut. De introductie van het boek ging gepaard met een intensieve promotiecampagne waarin de superlatieven je om de oren vlogen. “Grijpt je bij de strot”, “sensationeel” en “de beste thriller van het jaar” zijn enkele van de teksten die het publiek moesten verleiden het boek aan te schaffen.
Catherine struikelt, geeft haar hoge hakken de schuld, maar ze weet dat het komt doordat ze te veel heeft gedronken. Robert steekt zijn hand uit om haar elleboog te grijpen, waarmee hij net op tijd voorkomt dat ze achterover van de betonnen treden valt.
Met zijn andere hand draait hij de sleutel om en duwt hij de voordeur open, en hij loodst haar naar binnen terwijl hij haar arm nog steeds stevig vasthoudt. Ze schopt haar schoenen uit en probeert zo waardig mogelijk naar de keuken te lopen.
‘Ik ben zo trots op je,’ zegt hij achter haar, en hij slaat zijn armen om haar heen. Hij kust de huid in de welving van haar hals, waar die overgaat in haar schouder. Ze buigt haar hoofd naar achteren.
‘Dank je,’ zegt ze, terwijl ze haar ogen dichtdoet. Maar dan versmelt dit geluksmoment. Het is avond. Ze zijn thuis. En ze wil niet naar bed, ook al is ze verschrikkelijk moe. Ze weet dat ze toch niet kan slapen. Ze heeft al een week slecht geslapen. Robert weet dat niet. Ze doet net alsof alles in orde is, weet het voor hem te verbergen. Doet alsof ze slaapt als ze naast hem ligt, heel alleen in haar hoofd. Ze zal een smoesje moeten bedenken om uit te leggen waarom ze niet tegelijk met hem mee naar bed gaat.
‘Ga jij maar vast naar boven,’ zegt ze. ‘Ik kom zo. Ik wil eerst nog een paar e-mails lezen.’ Ze lacht hem bemoedigend toe, maar veel aansporing heeft hij niet nodig. Hij moet de volgende ochtend vroeg op, en daarom waardeert ze het nog meer dat hij zo oprecht lijkt te hebben genoten van een avond waarop zij in het middelpunt van de belangstelling stond en hij de zwijgende, glimlachende partner was. Niet één keer heeft hij laten merken dat het misschien tijd was om op te stappen. Nee, hij heeft haar laten schitteren en genieten van het ogenblik. Natuurlijk heeft zij dat ook heel vaak voor hem gedaan, maar toch speelde Robert zijn rol met charme.
‘Ik neem wel wat water voor je mee naar boven,’ zegt hij.
Het verhaal wordt verteld vanuit twee perspectieven, dat van Catherine Ravenscroft en van Stephen Brigstocke. Het kat en muisspel tussen de twee is boeiend en geloofwaardig. Catherine de vrouw die een donker geheim wil verbergen en daarvoor moeilijke en soms onbegrijpelijke keuzes moet maken en Stephen, de gepensioneerde leraar en weduwnaar die, op wraak belust, Catherine belaagt. Beide personages zijn goed uitgewerkt hoewel dat van Stephen wat beter invoelbaar is. Pas aan het einde van het boek is er ruimte om enige warmte voor Catherine te voelen. De overige personen blijven oppervlakkig en maken niet zoveel indruk.
Het idee achter het verhaal is origineel en heeft alles om er een goede thriller van te maken, het schort echter aan de uitwerking. Er zit een grote onevenwichtigheid in het verhaal. Sommige passages zijn uitermate kundig en mooi geschreven met overtuigende sfeertekeningen en goed verwoorde emoties van de hoofdrolspelers maar andere laten ineens een eenvoudiger taalgebruik zien dat niet goed in de sfeer van het verhaal past. Het lijkt er soms op alsof twee schrijvers aan het boek hebben gewerkt. Sommige bladzijden hebben veel weg van een feitelijke verslag van gebeurtenissen en dit contrast veroorzaakt een zeker leegte.
Het verhaal kent een aantal verrassende plotwendingen en in de aanloop naar de ontknoping zit een aangrijpende en onverwachte twist. Spannend in termen van “spannend op het puntje van je stoel” wordt het verhaal nergens maar afgezien van het storende effect van eerder genoemde passages boeit het verhaal over het algemeen wel.
Disclaimer is een redelijk geslaagd debuut. Het maakt echter de hooggespannen verwachtingen op geen enkel moment waar. Elke overeenkomst met de in de promotiecampagne gewekte verwachtingen berust op toeval zou een goede disclaimer voor deze thriller kunnen zijn.
Engelse titel: Disclaimer
Vertaling: Marion Drolsbach
Uitgeverij: Ambo|Anthos
ISBN: 978 90 263 2945 6
© 2015 Joop Liefaard