Fotograaf Mortimer Davies wil een reportage maken over de vluchtelingen die vanuit door oorlog geteisterde gebieden in het Midden-Oosten een veilig heenkomen zoeken in Europa. Hij vraagt zijn vriendin, de zeezeilster en journaliste Tessa Insinger op hem daarbij te helpen. Samen varen zij langs de Griekse eilanden en Turkse kust totdat zij een omgeslagen rubberboot vinden waarin zich een overlevende van een vreselijke humanitaire ramp bevindt. Tessa trekt zich het lot van Soumaya al Maliki aan en gaat op zoek naar haar ouders die in Turkije zijn achtergebleven. Bij hun zoektocht komen Tessa en Mortimer terecht in een wereld van genadeloze mensensmokkelaars, gemotiveerde hulpverleners, geslepen politici en vooral wanhopige vluchtelingen.
Schrijver en journalist Roel Janssen (1947) debuteerde in 1997 met de thriller De struisvogelcode. In 2007 ontving hij voor De tiende vrouw De Gouden Strop. Ook publiceerde hij een aantal boeken in zijn vakgebied, financiële economie. Alles verloren is zijn nieuwste boek. Een boek waarin feiten en fictie op kundige wijze wordt vermengd tot een enerverende thriller waarin de schrijnende problematiek van oorlogsvluchtelingen centraal staat.
De dageraad kondigt zich aan alsof een onzichtbare hand bezig is de hemel met strepen waterverf te kleuren. Nog maar enkele uren geleden verdween de zon aan de westelijke horizon, dadelijk komt ze in het oosten weer tevoorschijn. Tussen de wolkenflarden verschijnt een gloeiende stip die aarzelend groter wordt en in een oogwenk explodeert tot een spektakel van kleur en energie. De aarde draait, de zon brengt licht, leven, hoop en warmte. De nieuwe dag.
Gefascineerd door het kleurenpalet aan de horizon staat Tessa Insinger bij het stuurwiel van haar zeiljacht Blue Belle. De boot klieft door het donkere water van de Middellandse Zee. Dunne schuimkoppen staan op de golven. Zo nu en dan slaat er een golf over het voordek en rolt over het gangboord naar achteren. Voor de veiligheid houdt Tessa zich vast aan haarlifeline, terwijl ze kijkt naar de magische kleurschakeringen aan de kim. Indigo, violet, lila, rood en oranje. Het ochtendgloren verjaagt de laatste resten van de duisternis, de morgenster vervaagt, tussen hemel en aarde tekent zich een iele streep af.
Tessa snuift de zilte lucht op. Ze werpt een blik om zich heen. De Blue Belle is omringd door water, er is geen land en geen ander schip te bekennen. De natuurkrachten van water, lucht en wind. Ze is ermee vertrouwd, ze voelt zich één met de elementen. De zee is onverschillig en onberekenbaar, een oneindig avontuur. Daarom, mijmert ze, is ze verslingerd aan lange zeiltochten op zee.
Het verhaal bestaat uit korte hoofdstukken en wordt verteld in de tegenwoordige tijd. Hierdoor ontstaat een goede spanningsboog en grotere betrokkenheid van de lezer. De personages zijn goed uitgewerkt. Of het nu gaat om de betrokken Tessa, de radeloze Soumaya, de nuchtere Mortimer, genadeloze mensensmokkelaars of doortrapte politici, zij worden door de pen van Roel Janssen herkenbare mensen van wie je je een goede voorstelling kunt maken.
De personages en het plot zijn fictief maar het vluchtelingenverhaal is dat allerminst. Roel Janssen heeft bij de voorbereiding van dit boek veel onderzoek gedaan en zich gebaseerd op artikelen en publicaties van gerenommeerde journalisten en organisaties. Het maakt van Alles verloren een authentiek document dat de problematiek van oorlogsvluchtelingen in een schrijnend perspectief plaatst. Na een gevaarlijke reis die velen niet overleven komen zij terecht in een wereld waarin zij eigenlijk niet welkom zijn en als de opvang wordt verzorgd in de regio worden ze door diezelfde wereld in de steek gelaten. Het is ook de wereld waarin enerzijds de politiek niet echt geïnteresseerd lijkt te zijn in het zoeken naar humanitaire oplossingen en anderzijds de mensensmokkelaars ongestraft met hun mensonterende praktijken miljarden dollars verdienen.
Het fictieve gedeelte van het verhaal is goed geconstrueerd en spannend. De leeservaring is door de prettige schrijfstijl aangenaam. De beschrijvingen van geografische locaties en het zeezeilen zijn beeldend en sfeervol. Het verhaal roept wisselende emoties en gevoelens op die variëren van medeleven tot kwaadheid, van ongeloof tot machteloosheid en van ontroering tot verdriet. Met uitzondering van de door een Europese denktank voorgestelde oplossing voor het bewaken van de buitengrenzen, is het verhaal erg geloofwaardig. Alles verloren wordt gepresenteerd als een thriller. Ik vind dat die classificatie de lading niet zo goed dekt. Het is eerder een spannend boek of een avonturenroman.
Alles verloren is een krachtig en overtuigend boek waarin vluchtelingenproblematiek en alles wat daarmee annex is, centraal staat. Het maakt diepe indruk en zal niet snel vergeten worden.
Uitgeverij: Cargo
ISBN: 978 90 234 5539 4
© 2017 Joop Liefaard
Deze recensie verscheen eerder bij Hebban|Crimezone, de boekensite voor en door lezers.