In een voorstadje in het zuiden van de Verenigde Staten groeit de jonge James Bonham, Biscuit voor zijn vrienden, op bij zijn grootmoeder. Zijn vader is overleden en de nieuwe vriend van zijn verslaafde moeder is een gewelddadige man die zijn handen niet kan thuishouden. Op een ochtend treffen Biscuit en zijn oma, Lee Ann aan op de veranda. Het nichtje van Biscuit is mishandeld en komt ook bij oma wonen.
Ik wreef in mijn ogen terwijl ik terugdacht aan die dag met Jack toen de hele wereld bloedrood was geworden. “Nee,” zei ik. “Of ja, toch. Ik weet het niet. Ik wou dat iemand me kon vertellen wat ik mag voelen.”
“Ik kan je wel vertellen dat het niet slecht is om een echte vijand te haten, James, wat ze op zondagsschool ook beweren. Het zou tegennatuurlijk zijn als het niet zo was. Maar je moet wel onderscheid blijven maken tussen denken en doen. Gedachten en emoties zijn niet goed of slecht. Ze komen zoals vogels in de lucht, buiten onze macht. Maar bij woorden en daden kun je kiezen, en er zijn altijd consequenties aan verbonden”. Ze legde haar hand op de mijne. “Snap je?”
In deze redelijk beschermde omgeving ontwikkelt zich een hechte band tussen Biscuit en L A, twee beschadigde mensen die een normale ontwikkeling naar volwassenheid is ontnomen door verslaafde en gewelddadige volwassenen aan de ene kant en een maatschapij die van deze misstanden op de hoogte is maar alles toe wil dekken aan de andere kant.
Op een dag vinden zij het lichaam van een jong meisje dat op gewelddadige wijze om het leven is gebracht. Het is hetzelfde meisje dat Biscuit in zijn nachtmerries ziet. Al snel blijkt dat de moord niet op zichzelf staat en dat er nog een aantal meisjes op dezelfde manier slachtoffer is geworden van een seriemoordenaar.
Het verhaal speelt zich af in een voorstadje van de Texaanse stad Dallas in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Het leven in deze conservatieve- christelijke samenleving kabbelt daar ogenschijnlijk rustig voort. De schijn bedriegt echter want iedere verstoring die afbreuk doet aan de goede naam en eer van de bewoners en hun normen en waarden verdwijnt in een beerput die niet geopend mag worden. Daders worden uit de wind gehouden en slachtoffers wordt voorgehouden zich zo normaal mogelijk te gedragen.
De thema’s waarover Tom Wright schrijft zijn erg deprimerend en toch slaagt hij erin om je niet met een zwaar gevoel achter te laten als het boek uit. Hij schrijft het verhaal met gevoel, met warmte, vaak met humor en waar nodig met woede. Zo zijn de gesprekken tussen Biscuit en de holocaust overleefster Dr. Kepler hartverwarmend en ontroerend.
Het verhaal is niet echt spannend maar door het mooie proza blijf je wel lezen. Wright is er goed in geslaagd de belevingswereld van een 16 jarige overtuigend weer te geven. Of het nu gaat om het geweld in het boek, ontluikende sexualiteit, het geschokte vertrouwen in mensen die je zou moeten kunnen vertrouwen, Tom Wright weet het heel mooi te verwoorden. Hoewel de toon van het verhaal somber is, is er steeds een positieve onderstroom die zegt dat je ondanks al die krassen op je ziel kunt opgroeien naar een leefbare volwassenheid.
Tom Wright stelt zaken aan de orde die de lezer raken en waarover nagedacht moet worden. Want wat er in Wat de zomer niet overleeft gebeurt, gebeurt niet alleen in een voorstadje in Texas maar in de hele wereld en de ultra-orthodoxe streken van ons eigen land maken daarop geen uitzondering.
☆ ☆ ☆ ☆
Engelse titel: What dies in summer
Vertaling: Barbara de Lange
Uitgeverij: Anthos – Amsterdam
ISBN 978 90 414 2274 3
© 2012 Joop Liefaard
Meer nieuws over Tom Wright